Velden

Familiesystemen zijn onderhevig aan een drietal 'natuurwetten', ook wel velden genaamd:

• Het eerste veld is binding en verbinding. Je hebt recht op een plek in je familie. Iedereen hoort erbij, ongeacht je daten.

• Het tweede veld betreft de ordening, de volgorde. Zo zijn de ouders 'de groten', de kinderen 'de kleinen', en hebben de oudste, de jongste de middelste enz. hun eigen plek en hun eigen taak in de volgorde.

• Het derde veld gaat over de balans in geven en nemen en gelijkwaardigheid.
   

Je kunt deze velden zien als basisprincipes die ervoor zorgen dat – wanneer zij worden nageleefd en gerespecteerd – (familie)systemen het beste functioneren. In elk systeem is een ordening aanwezig, waarbij elke plek zijn eigen taken en verantwoordelijkheden heeft. Door allerlei gebeurtenissen in de familiegeschiedenis kan deze ordening verstoord zijn geraakt. Bewustwording door b.v.een opstelling kan helpen de eigen plek weer in te nemen. Enkele voorbeelden: de zoon die de plek van zijn overleden vader inneemt en daarmee te veel verantwoordelijkheid gaat dragen. De dochter die voor haar moeder zorgt en haar zo geeft wat haar eigen moeder haar niet kon geven. De broer die met clownesk gedrag het verdriet over het verlies van zijn broertje onbewust wil compenseren. Het kind-zijn wordt hierdoor te vroeg opgegeven.

 

Representanten

Opstellingen doe je meestal in een groep. Degene die een thema wil inbrengen nodigt uit de kring van deelnemers mensen uit om zijn of haar familieleden te representeren. Deze representanten hoeven daar niets voor te doen en hebben ook nauwelijks informatie over de familie van de cliënt. De clieënt heeft alleen een paar belangrijke feiten over de familie verteld. De representanten volgen alleen de gewaarwordingen van bewegingen in het eigen lijf:' wat resoneert er in mijn lijf als klankkast met als instrument 'de adem'. Zodra de representanten worden opgesteld ontstaat er een soort 'veld' waarin informatie over het hele systeem beschikbaar komt.
 

De cliënt stelt intuïtief de representanten van zijn of haar familieleden in de ruimte op. Hij/zij legt de handen op de schouders van de representant van b.v. zijn/haar moeder en brengt haar naar de plek die zijn/haar innerlijk beeld of gevoel aangeeft. Dan doet hij/zij hetzelfde met de andere representanten, en ook met een representant van zichzelf.

Vervolgens gebeurt er iets opmerkelijks en wonderlijks, waar we geen echte verklaring voor hebben: de representanten voelen zich als de werkelijke familieleden ten opzichte van elkaar. Zo ontstaat een meestal herkenbaar beeld van de verhoudingen en loyaliteiten in het familiesysteem. Samen met de begeleider wordt gezocht om compleet te maken, wat nog niet voltooid was of bijeen te brengen, wat gescheiden of verloren was.

 

Met een opstelling ga je niet zozeer naar een oplossing, maar je wordt je bewust van oude patronen, van liefde en loyaliteit. Alles gebeurt uit liefde. Als iedereen op zijn plek is functioneert het familiesysteem het beste, dan is de 'mobile' in balans. Als er verschuivingen plaatsvinden stapt een kind b.v. Met liefde in het ontstane gat.

In een opstelling gebeuren er twee dingen: mensen worden verplaatst en er worden helende zinnen uitgesproken, dat is 'proceswerk'. Systemisch Werk is geen wondermiddel, maar wel een prachtig middel om inzicht te krijgen in verborgen dynamieken, zodat je er anders mee om kunt gaan. We zijn allemaal kind van onze ouders, ouders zijn nooit perfect, deze patronen hebben een eigen kracht. Er is altijd grote liefde tussen ouders en kinderen en besef van goed en verkeerd. Ons 'persoonlijk geweten' wordt gevoed door onze ouders.

Meteen bij de geboorte voelt een kind instinctief: hier hoor ik!! We pikken instinctief op alle lagen dingen op: op de laag van gedrag (hoe hoort het), op de laag van waarden en overtuigingen (b.v. Eerst voor een ander zorgen) We leren onze mond te houden en dingen onder het vloerkleed te vegen.

 

Verstrikkingen

Ontstaan doordat we vastlopen tussen het wringen van het familiegeweten en het persoonlijk geweten.

De dochter die besluit niet langer het religieuze pad van de familie te volgen.. De jongen die een wereldreis wil maken terwijl hij weet dat zijn ouders liever zien dat hij gaat werken of studeren.. Er zijn legio voorbeelden op te noemen waarbij het persoonlijk geweten in strijd is met het geweten van de groep (familie). Het wel of niet naleven van de geschreven en ongeschreven groepsregels kan van grote invloed zijn op je 'schuldgevoel'. Dit werkt bij iedereen verschillend.

We willen zo graag helpen of iets goedmaken en onbewust nemen we van alles over van onze ouders en vorige generaties. Vaak gaat het om zaken die veel te zwaar zijn voor een kind en gaat het 'dragen' ten koste van hem/haar. Deze magische liefde zorgt ervoor dat we van onze kindplek gaan om onze ouders te helpen. Van deze magische liefde naar 'wetende liefde' , de poort daartoe is het hart, om zo in vrijheid onze eigen weg te gaan, van beperkende gebondenheid naar bevrijdende verbondenheid.

• Een opstelling geeft het innerlijke beeld weer van de beleving van de cliënt.

• Een probleem betekent vastzitten, dus kom in beweging.

• Je ademhaling houdt je in het hier en nu.

• Vertraging is nodig om te kunnen voelen dat je er bent.

• Je onderzoekt je onvermogen om vrij te worden, door b.v. opstelling.

 

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

De oorsprong van Systemisch Werken

ligt bij de Amerikaanse psychologe Virginia Satir (1916-1988). Een groot deel van haar leven werkte ze als gezinstherapeut.

De Duitse psychotherapeut Bert Hellinger (1925) werkt vanuit het inzicht dat ieder mens beïnvloed wordt door het systeem waarvan hij deel uitmaakt, te beginnen met het gezin van herkomst en de familie eromheen. Die invloed gaat verder dan de normen en waarden die vanuit de opvoeding worden meegegeven. Uit Hellingers onderzoek, dat vele culturen omvatte, komt een aantal universele 'wetten' of principes naar voren die spelen binnen familie-en andere systemen. Deze inzichten werden vervolgens ook toegepast in organisaties

Docent: Harma van Zon

​